Owrzodzenie  skóry (nekrotyczne) na podudziu...     cz. XII
# - exulceratio necrotica recurrens. 
## - evidence based medicine - medycyna oparta na doświadczeniu..

Przyczyny powstawania owrzodzeń - obok urazu, są to zaburzenia w ukrwieniu żylnym (np. żylaki), tętni-czym (np. miażdżyca), czy odmrożenia itp. Prowadzą one do zmian skórnych: skóra ciemnieje, pojawia się ból, swędzenie, a następnie pieczenie. Nawet małe otarcie naskórka, czy skaleczenie - powoduje  powstanie rany, która nie goi się, a stopniowo zaczyna się z niej sączyć się wydzielina surowiczo-ropna. Publikowane artykuły na ten temat, podają, że leczenie zachowawcze jest trudne, a chirurgiczne często, czyli prowadzące do amputacji stopy lub podudzia.

Owrzodzenie - w stadium początkowym, jest to rana na skórze, długo i trudno gojąca się (3-6 tyg.), a wystą-pić ono może na każdej części ciała, która została zainfekowana różnymi szczepami bakterii. Następuje martwica i rozpad tkanek, najczęściej skóry i tkanki podskórnej. Owrzodzenie umiejscawia się głównie na podudziu i stopie, a spotykane jest też  w jamie ustnej, przewodzie pokarmowym oraz na rogówce oka. Owrzodzenia często są nawracające. Brzegi owrzodzenia zwykle są nieznacznie wałowato pogrubione, otoczone obwódką zapalną z obrzękiem podłoża. Najczęściej owrzodzenie rozpoczyna się wykwitem po-dobnym do afty. Okoliczne, najbliższe węzły chłonne są początkowo powiększone, niebolesne, twarde, następnie ulegają rozpadowi i w końcu powstaje przetoka skórna.

W zależności od głębokości - owrzodzenia dzielimy je na IV°  stopnie:
I° - owrzodzenie obejmuje naskórek, występuje zaczerwienienie, lekki obrzęk, przechodzący ewentualnie w pęcherze -
      dające bolesność różnego stopnia - leczeniem jest dobra i systematyczna higiena ciała.
II°  - martwica częściowa skóry, obrzęk, powstają bolesne pęcherze wypełnione surowiczym płynem,
III° - martwica całej grubości skóry, tkanki podskórnej ze zniszczeniem receptorów bólu - dlatego brak bolesności!
IV° - martwica obejmuje głębiej leżące tkanki (tkankę łączną, ścięgna, mięśnie, okostną i kości, narządy wewnętrzne..).
      - martwica (zwęglenie) to nieodwracalne uszkodzenie.., należy ją usuwać podczas zmiany opatrunków,

Owrzodzenie - na jego dnie zawsze są:
1- bakterie i ich toksyny,
2- martwicza tkanka powstała z uszkodzonych tkanek (komórek) własnych pacjenta, która sama zamienia się w trujące
     substancje - uszkadzające głębiej leżące - jeszcze zdrowe tkanki..,

Obrona organizmu:
A- organizm broni się stanem zapalnym, następnie obrzękiem, powstawaniem pęcherzy..,
B-  pęcherzy nie należy przekłuwać - one zostaną zresorbowane dzięki krążeniu żylnemu,
      - odtrute w wątrobie i wydalone przez nerki do pęcherza moczowego..,

Foto-1: Schemat - przekrój przez skórę: poziom-1: naskórek,  poziom-2: skóra właściwa,
            poziom-3: skóra i tkanka podskórna do warstwy → naczyń krwionośnych.
Foto-2: typowe owrzodzenie: czarna tkanka martwicza w środku, obronne brzegi skóry pogrubione, zaczerwieniona
              skóra  w stanie zapalnym wraz z lekkim obrzękiem..,
   

Poniżej pacjent z Żywca, pod opieką - pielęgniarki Anny Kapała:
Foto-3: niegojące się owrzodzenie od wielu miesięcy na nodze prawej, nad kostką, mimo stosowania wielu maści i płynów... - rana krwawi i sączy z niej ropa.

Po 1 tyg. stosowania tamp. Tubulex - zaobserwowano pierwsze objawy gojenia owrzodzenia:
1- zmniejszenie się ilości wydzieliny ropnej sączącej z owrzodzenia,
2- oczyszczanie się skóry dookoła owrzodzenia - z nadmiernie zrogowaciałego naskórka,
3- pacjent odczuwał znacznie mniej: swędzenia czy pieczenia..,
4- wymiana opatrunków stała się prostsza, szybsza i bardziej precyzyjna - wg pielęgniarki,
5- postęp w leczeniu był nadzieją dla pacjenta, bodźcem do dalszej troski o ranę i dobrej współpracy
     z pielęgniarką.
6- gojące się owrzodzenie - stało się zachętą dla pacjenta, do zmiany nawyków odżywiania się i zwię-
     kszenia spożycia kolagenu...

Foto-4: owrzodzenie po 4 tyg. stosowania Tubulex,
Foto-5: owrzodzenie po 6 tyg. stosowania Tubulex,
  

Zalecam wymianę opatrunków w następujący sposób:

A- przemycie rany i skóry obok - płynem Ringera czyli roztworem soli fizjologicznej, 0,9% NaCl - każde przemycie
    strumieniem ze strzykawki - zmniejsza ilość bakterii i rozcieńcza stężenie toxyn,
B- nałożenie tamp. Tubulex wg schematu jak przy odleżynach - by zabić bakterie i wirusy, czyli zredukować ich ilość,     
     np. 1 000 000 : 1, to znaczy te w bezpośrednim kontakcie, a po ich wypłukaniu dojść do warstwy głębszej i tak po
     kolei.., aż do oczyszczenia całej rany, dopiero wtedy zacznie się proces gojenia od jej dna - przez ziarninowanie.
C- owinięcie opatrunku cienką folią (umocowaną plastrem do folii) by uchronić Tubulex przed parowaniem,
D- wymiana 3x dziennie co 8 godz. (w wyjątkowej sytuacji po max.12 godz.)  tego samego dnia: usunięcie opatrunku,
     przemycie jak w p.1 i ponowne założenie Tubulex jak w p.2.

Foto-6: owrzodzenie po 8 tyg. zagojone na ok.98%, pacjent nie odczuwa żadnych dolegliwości.
Foto-7: powiększenie wygojonego owrzodzenia, wyraźnie widoczna granica pomiędzy nowo powstałym
              naskórkiem a oczyszczona skórą...
   

Po zagojeniu się owrzodzenia - często powstają ściągające blizny.  Uwaga - ważną sprawą jest zapobieganie nawrotom w przyszłości. Każde uszkodzenie mechaniczne młodego naskórka, powoduje powstanie krwiaka,
który daje pogorszenie ukrwienia, wymaga dezynfekcji oraz usunięcia przyczyny.    
Foto-8: płytka Tubulex,
Foto-9: schemat założenia na małą ranę.
Foto-10: strefa hamowania bakterii wynosi: 30-40mm.

      
- Jan Zuchowski  dr n med.